Historia Parafii Św Jakuba Apostoła na Tarchominie.

W tym artykule przeczytasz między innymi o:

• parafii na Tarchominie
• historii kościoła Św Jakuba Apostoła
• budowie kościoła

Kościół św. Jakuba Apostoła – kościół parafialny przy ul. Mehoffera 2.

Parafię tarchomińską erygowano prawdopodobnie w I połowie XIII w. W 1223 r. rycerz Krystyn „de Chrosna” przekazał biskupowi pruskiemu Chrystianowi z Oliwy wieś Tarchomin na cele misyjne. W tamtym czasie istniał już kościół (raczej drewniany). Dokładna data powstania parafii nie jest znana, niektórzy wskazują dopiero rok konsekracji obecnej świątyni – 1583. 

Od XV wieku Tarchomin należy do rodziny Gołyńskich, a od XVI wieku w częściowo dzierżawi go rodzina Wesslów. Z tego okresu pochodzi prawdopodobnie dzisiejszy murowany kościół p.w. Św. Jakuba Apostoła, fundacji Jakuba Gołyńskiego wojewody Mazowieckiego i jego syna Mikołaja proboszcza Tarchomina i kanonika katedralnego Płockiego. Kościół zbudowano na niewielkim sztucznie usypanym wzgórku, aby zabezpieczyć go przed wylewem nieopodal płynącej Wisły. Budowę rozpoczęto w ostatnim dziesięcioleciu XV wieku za życia wojewody, który zmarł w 1500 r. Była to świątynia jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium skierowanym na południowy wschód, zbudowana z cegły w stylu nadwiślańskiego gotyku. Konsekrował go w 1583 r. biskup płocki Piotr Dunin Wolski. 

W początku XVII wieku Tarchomin przejęła rodzina Zaliwskich. W czasie najazdu szwedzkiego kościół został ograbiony i od tej pory niszczał. Okoliczne wsie opustoszały, a właściciele Tarchomina zmieniali się często. W 1694 r. Tarchomin przeszedł na własność Bartłomieja Siekierki, a w początkach XVIII w. zakupiła go rodzina Ossolińskich, którzy w 1720 r. rozpoczęli restaurację i rozbudowę świątyni. Do 1730 r. wybudowano nową zakrystię, skarbiec przy prezbiterium i kruchtę od frontu. Kościół wzmocniono 12 skarpami, otynkowano i pokryto nowym dachem. Uporządkowano cmentarz przykościelny, wzniesiono budynki kostnicy i dzwonnicy, które wbudowano w mur otaczający cmentarz. Zbudowano nowy drewniany chór muzyczny i położono nowe stropy, ołtarz główny z tabernakulum, dwa ołtarze boczne, zaś po 1730 r. nową ambonę, chrzcielnicę z czarnego marmuru i kryptę grobową rodziny Ossolińskich. W 1785 r. ówczesny proboszcz Ks. Franciszek Czajkowski dokładnie opisał parafię; należała do Diecezji Płockiej, Archidiakonatu Pułtuskiego, Dekanatu Radzymińskiego, Województwa Mazowieckiego, ziemi i Powiatu Warszawskiego. W 1787 r. właścicielem został Stanisław Kostka Kochnowski, w 1790 r. Tadeusz Mostkowski, a w 1842 r. tajny radca Paweł Muchanow zaś po jego śmierci majątek przejęła żona Maria. W 1878 r. zainstalowano w kościele siedmiogłosowe organy. 
W 1881 r. majątek kupił Władysław Kisiel Kiślański, dzięki niemu przeprowadzono gruntowny remont kościoła i budynków parafialnych. W latach 1912-1932 usunięto tynk z elewacji kościoła, oczyszczono cegły, przywracając świątyni pierwotny wygląd. W latach 1933-1935 dokonano remontu stropów. W 1941 r. Niemcy zrabowali dzwony (obecne pochodzą z 1955 r.), a w 1944 r. kościół poniósł straty z powodu działań wojennych: uszkodzony dach i stropy naprawiono w 1945 r. Dopiero w latach 1982-83 dach pokryto miedzianą blachą. 

Na przełomie 2000/2001, staraniem Ks. Józefa Góreckiego wykonano izolację kościoła, osuszono mury, wykonano odprowadzenie deszczówki, oświetlenie zewnętrzne, położono chodnik z kostki granitowej (zakupionej z rozbiórki ul. Obozowej), usunięto tuje zasłaniające mury i okna. Na parterze nowej plebani w październiku 2001 roku oddano do użytku nową kaplicę, którą poświęcił 11 grudnia Bp Kazimierz Romaniuk. W 2003 roku wymieniono zmurszałą cegłę w świątyni.