Historia ulicy Modlińskiej

W tym artykule przeczytasz między innymi o:

• historii ulicy Modlińskiej
• ciekawostkach na temat budowy ulicy

Ulica Modlińska została wytyczona na przedłużeniu ówczesnej ul. Szerokiej (ob. ul. Jagiellońska) i nosiła różne nazwy, takie jak Trakt do Jabłonny, Szosa Kowieńska, Szosa Petersburska albo Szosa Modlińska. Jej bieg rozpoczynał się od rogatek golędzinowskich (petersburskich), droga następnie kierowała się na północ, przecinając m.in. osadę Pelcowizna.

Historia ulicy Modlińskiej

Na trakcie już w XIX wieku powstało kilka karczm – w rejonie ob. ul. Zakątnej znajdowała się karczma Piekiełko, wokół której rozwinęła się osada Piekiełko, na wysokości wsi Żerań, w rejonie ob. ul. Konwaliowej, znalazła się karczma Żerań, a w rejonie Dąbrówki Szlacheckiej, mniej więcej w rejonie obecnego zbiegu z ul. Sprawną, znajdowała się karczma Dombrowska.

Niedaleko traktu ulokowała się także wytwórnia octu winnego i estragonowego Ludwika Hirschmanna, przekształcona potem w Zakłady Chemiczno-Techniczne Ludwik Spiess i Syn.

Pod koniec XIX wieku zrodziła się idea utworzenia kolejki dojazdowej, która biegłaby z Jabłonny wzdłuż Traktu Modlińskiego do Warszawy – starania rozpoczęto już w 1896 roku, jednakże dopiero w 1900 roku uruchomiony został pierwszy odcinek kolejki jabłonowskiej. Połączyła ona wówczas Jabłonnę przez Buchnik, Buków, Dąbrówkę Grzybowską, Henryków, Srebrną Górę, Żerań, Pelcowiznę i Śliwice ze stacją Warszawa Most przy Moście Kierbedzia – w kolejnych latach linia została przedłużona do Karczewa.

Od głównej linii kolejki, biegnącej wzdłuż Szosy Modlińskiej, odchodziło wiele bocznic kolejowych, prowadzących do pobliskich zakładów przemysłowych, takich jak żwirownia w Buchniku, drożdżownia Bienenthala w Henrykowie czy fabryka farmaceutyczna Spiessa w Tarchominie. Dzięki istnieniu kolejki jabłonowskiej następował też szybki rozwój okolicznych miejscowości.

W 1916 roku w granicach Warszawy znalazł się fragment traktu od dawnych rogatek do Różopola włącznie – miejski fragment ulicy w 1919 roku uzyskał nazwę Modlińska (obecnie jest to ul. Jagiellońska) i znalazł się w granicach komisariatu XVIII Golędzinów, pozostała część przechodziła natomiast przez takie podwarszawskie miejscowości jak Żerań, Piekiełko, Wiśniewo, Henryków, Winnica, Dąbrówka Szlachecka oraz Buchnik.

W 1934 roku droga na całej długości uzyskała nową nawierzchnią klinkierową, co z czasem doprowadziło do spadku znaczenia kolejki jabłonowskiej i powolnej likwidacji kolejnych bocznic kolejowych.

Okres międzywojenny

W okresie międzywojennym w rejonie Pelcowizny znajdowała się drewniana synagoga oraz drewniany kościół św. Jadwigi, wystawiony w latach 20. XX wieku, w ich sąsiedztwie w 1937 roku powstała filia Państwowych Zakładów Tele- i Radiotechnicznych, które po wojnie utworzyły Zakłady Wytwórcze Urządzeń Elektronowych "Warel". Rozpoczęto również prace przygotowawcze pod budowę elektrociepłowni oraz Kanału Królewskiego (Żerańskiego), które zostały przerwane przez wybuch II wojny światowej. Podczas okupacji niemieckiej miejski odcinek ulicy nosił nazwę Ostseestrasse (Bałtycka), zaś nazwa Modlinerstrasse (Modlińska) odnosiła się do ciągu Marymoncka – Słowackiego. Duża część zabudowy uległa zniszczeniu w wyniku II wojny światowej, szczególnie podczas radzieckiej ofensywy w 1944 i 1945 roku.

W 1951 roku w granice Warszawy włączono kolejny rozległy odcinek traktu aż do Kanału Henrykowskiego i ul. Chlubnej, w granicach miasta znalazły się więcej wszystkie wymienione wcześniej osady oprócz Buchnika i Bukowa – ulica uzyskała wówczas nazwę Modlińska, przy czym dawny miejski odcinek przemianowano na Stalingradzka (ob. Jagiellońska).

W latach 1952-1954 zrealizowana została Elektrociepłownia Żerań, jednocześnie z nią wybudowany został Port Żerański – docelowo miał to być duży port przeładunkowy, obsługujący w założeniu do jednej piątej wszystkich przybywających do Warszawy transportów, w tym zapasów węgla dla elektrociepłowni. Ponadto w 1952 roku na Henrykowie powstała Fabryka Mebli Artystycznych, dla której zaadaptowano i rozbudowano budynki dawnej korkowni.

Pomimo planów likwidacji wzdłuż ul. Modlińskiej nadal kursowała kolej jabłonowska, zaś w lipcu 1953 roku uruchomione zostały pierwsze linie autobusowe – sezonowa linia "B" skierowana została do Buchnika, zaś kilkanaście dni później na trasę wyruszyła linia 126, która połączyła Żerań FSO z Henrykowem. Ulica Modlińska rozpoczynała wówczas swój bieg od ul. Toruńskiej, po czym biegła na północ, krzyżując się kolejno z ulicami Żerańską, Konwaliową, Zabłocką, Łopianową, Dorodną, Laurową, Morelową, Leszczynową, Żubowiecką, Płochocińską, Topolową, Drucianą, Kasztanową, Wartką, Igrzyskową, Zakątną, Kościelną, Nowodworską, Fabryczną, Willową, Świderską, Szałasa, Małą, Świerczewskiego, Sąsiedzką, Produkcyjną, Podróżniczą, Żużlową, Drogową, Połączoną, Fabryczną, Anecińską, Klasyków, Pomorską, Geograficzną, Przemysłową, Mehoffera, Olszową, Wiśniową, Poetów, Prząśniczek, Sprawną, Garbarską, Ogrodową i Chlubną, po czym kończyła się na granicy miasta. W 1956 roku zlikwidowana została kolejka jabłonowska.

W 1963 roku położony przy ul. Modlińskiej Port Żerański połączono rozbudowanym Kanałem Żerańskim z Narwią i Zalewem Zegrzyńskim, obiekty te jednak nigdy nie były w pełni wykorzystywane, a Port Żerański nigdy nie osiągnął planowanej przepustowości. W latach 1969-1970 powstał nowy, murowany kościół św. Jadwigi, zaś w 1977 roku w granicach Warszawy znalazła się cała obecna ulica, a więc do miasta włączono również obszar Buchnika i Bukowa. W otoczeniu powstało też kilka hoteli robotniczych, m.in. przy ul. Kowalczyka 1, przeznaczonych głównie dla pracowników żerańskich fabryk, m.in. Fabryki Samochodów Osobowych.

Lata 70 i 80

W latach 70. i 80. XX wieku ulica została przebudowana na odcinku do ul. Aluzyjnej, uzyskując po dwie szerokie jezdnie, jednocześnie powstał też wiadukt ponad przebudowanym skrzyżowaniem z ul. Płochocińską oraz rozległy węzeł z ul. Toruńską, który otoczył stary kościół św. Jadwigi. W tym samym czasie rozpoczęła się realizacja dużego osiedla mieszkaniowego na pobliskim Tarchominie, wobec czego do ulicy dociągnięta została nowa ul. Światowida, a wraz z oddawaniem do użytku nowych bloków coraz bardziej zwiększał się ruch na arterii, doprowadzając w latach 90. XX wieku do coraz większych korków. W 1997 roku oddano do użytku gmach Urzędu Dzielnicy Białołęka.

Rozwiązaniem dla zakorkowanej ul. Modlińskiej miał stać się Most Północny, jednakże dopiero w 2005 roku zaczęto realizować koncepcję programowo-przestrzenną i zanim w 2009 roku rozpoczęto jego budowę, w 2008 roku przebudowano ul. Modlińską na odcinku od ul. Aluzyjnej do granicy miasta – na całej długości uzyskała ona dwie jezdnie, połączone z nowo wybudowaną obwodnicą Jabłonny. W latach 2009-2011 roku przebudowano ul. Modlińską w rejonie Kanału Żerańskiego, otwarto też nowe wiadukty (w tym jeden dla przyszłej linii tramwajowej), a całkowity koszt prac wyniósł 111 mln złotych.

Ponadto, w związku z budową Trasy Mostu Północnego, zakończoną w 2012 roku, przebudowano fragment ulicy w miejscu skrzyżowania, w rejonie ul. Obrazkowej – w ramach prac powstał wiadukt w ciągu ul. Modlińskiej, jednak ze względu na kolizję z liniami wysokiego napięcia jego budowa znacznie się opóźniła – został on otwarty dopiero 1 września 2012 roku. W 2014 roku rozpoczęła się też przebudowa węzła u zbiegu z mostem Grota-Roweckiego oraz ul. Toruńską.